Zondag 16-08-2009, Waingapu op Sumba
De Johanna voor anker in Waingapu. in het midden het groene baken voor de invaart, rechts het rode
In de dinghy op weg naar de kade worden we gepaaid door een man in een uitgeholde boomstamkano. Hij spreekt wat engels. Of we hulp nodig hebben. Hij wil wel op de dinghy passen. Hij wijst ons een goede plek, neemt de lijn van de dinghy over en maakt hem vast. Hebben we vervoer nodig? Hij roept wat, wenkt en er staan twee motoren met chauffeurs voor ons klaar.
Onze dinghy bij de pier van Waingapu
Straatbeeld in Waingapu
Waingapu is wat rommelig en tamelijk uitgestrekt, het is te ver en te warm om alles te lopen. We laten ons van het ene hotel naar het andere rijden tot we een geschikte auto met chauffeur gehuurd hebben om de volgende dag een toer naar de animistische dorpen in west Sumba te maken. Ook zal er een gids mee gaan. Voor degenen die dit ook willen doen, we slagen bij hotel Sandelwood. Daarna gaan we een eindje de stad uit naar een "ikat centrum". Een plek waar traditionele ikats gemaakt en vooral ook verhandeld worden. Ze hebben daar erg mooie doeken, we kopen een schitterend karakteristiek exemplaar. Na afloop lunchen we met een Australisch stel dat op de fiets de halve wereld rond trekt en nu op Sumba beland is. Het kan dus ook anders dan met een jacht, al lijkt fietsen in de zon me hier wel erg warm. Voor de motorfietsen betalen we uiteindelijk 2 dollar de man, aan de reactie van de chauffeurs te zien was dat zeker niet te weinig voor een halve dag toeren.
Voor diegenen die Waingapu ook denken aan te lopen met een
schip hier
nog even wat details voor de invaart. De electronische kaarten geven
geen enkel detail. Een goed waypoint voor de aanloop is 9 37.02S 120
15.79E. Vandaar op een koers van 210 de pas doorvaren naar 9 38.05S 120
15.10E.
De pas wordt aan bakboord gemarkeerd door 2 rode staketsels en aan
stuurboord door een kapotgevaren groene stellage. Niet te dicht aan de
rode kant varen want het rif loopt wat door. Daarna langs het middelste
havenhoofd de linker haven invaren en ankeren tegenover de pier met de
traditionele schepen. Geankerd op 9 38.45S 120 15.12E. Een print vanaf
Google earth geeft goed inzicht in de aanloop. Overigens geheel op
eigen risico.
Maandag
17 augustus 2009, West Sumba
Vanochtend
stond de auto met chauffeur en gids klaar om met ons een rondrit door
West
Sumba te maken. We rijden van Waingapu naar Waikabubak, het centrum van
West
Sumba. De reis duurt lang, het is 130 km maar de weg slingert door
dorpen,
bergen en wouden en de gemiddelde snelheid is laag, zodat we er bijna 4
uur
over doen. De uitzichten zijn schitterend, de dorpen levendig en vol
mensen en
de rijstvelden uitgedroogd.
Uitgedroogd landschap op midden Sumba
De
"moderne" dorpen hebben huisjes van
gasbetonblokken met golfplaten daken, en maken een rommelige indruk. De
dorpen
waarvoor we naar het westen rijden, zijn de traditionele dorpen waar de
mensen
nog leven zoals ze dat door de eeuwen heen gedaan hebben. Even buiten
Waikabubak klimmen we naar het eerste dorp. Inderdaad, klimmen want
deze dorpen
zijn uit strategische overwegingen bovenop een heuveltop gebouwd. We
lopen het
dorp binnen. De eerste indruk is overweldigend.
Dorp op West Sumba, de graven tussen
de huizen
Een
dubbele rij huizen
slingert
zich over de bergtop. De huizen hebben een enigszins glooiend dak dat
in het
midden overgaat in een steile punt. Alles is gebouwd van bamboe, hout
en gras.
Het grondniveau is voor de dieren, kippen en varkens. De eerste
verdieping is
voor de nu levende bewoners. Er is een buitengedeelte, onder het
overhangende
dak dat dient als dagverblijf. Iets hoger en meer naar binnen ligt een
afgesloten deel waar geslapen wordt. Het bovenste deel van het huis,
onder het
hoge puntige dak, is voor de vroegere bewoners, de geesten van de
voorvaderen.
Een van de huizen, varkens en kippen
onder, mensen midden, voorouders boven
Vrouw bij haar veranda
Bijna
nog belangrijker dan de huizen zijn de graftombes van deze
voorouders.
Die liggen in het midden tussen de rijen huizen. Enorme platte stenen,
met hier
en daar beeldhouwwerk opgesteld op kleinere vertikale stenen. En daar
weer
tusssen de offerplaatsen. Want nog altijd wordt voor iedere belangrijke
beslissing aan de voorvaderen om raad gevraagd en dat gaat nu een keer
niet
zonder offers.
Spelende kinderen in huis, op de
achtergrond de schedels van geofferde buffels
Beeltenis op graf
Nog een graf met man en paard
Eerst
wanen we ons bijna in het Volendam van Sumba. Doen ze dit nou allemaal
voor de
toeristen? Maar toch, de mensen wonen en leven hier, zeven hun rijst en
koken
hun eten. We bezoeken nog een aantal van deze dorpen, de een nog
primitiever en
armer dan de andere. We tekenen een gastenboek. Dan is het duidelijk,
dit is
niet voor de toeristen, een week geleden is hier voor het laatst een
andere
toerist geweest.
Dorpstafereel
Hoofdstraat in Praijang
De was hangt boven de graven
Uitzicht over Praijang, graven en
offerplaatsen tussen de huizen
Weefster, oude vrouw op achtergrond
heeft een vervormde rode mond als gevolg van het langdurig kouwen op de
verdovende betelnoot
Dit
laatste dorp (Praijing), is een paar jaar geleden
nog door
een buurdorp aangevallen en gedeeltelijk platgebrand, ook zijn er doden
gevallen. Deze dorpen hebben een lange traditie van onderlinge strijd
en
oorlogen. Ieder dorp had vroeger een "skull-tree" (schedelboom) waar
na een gevecht de schedels van de verslagen tegenstanders opgehangen en
tentoongesteld werden. Pas toen de Nederlanders begin 1900 Sumba onder
controle
kregen werden deze conflicten ingeperkt. Maar gezien de onderlinge
rivaliteit
is een strategische ligging kennelijk nog steeds belangrijk.